Giám đốc chi nhánh Sài Gòn của Eximbank bị bắt

Hôm nay (12/5/2015), nhiều tờ báo đăng tải vụ bắt giữ cựu Giám đốc chi nhánh Sài Gòn của Eximbank bị bắt, đây có lẽ là tin không bất ngờ với người trong giới.

Eximbank chi nhánh Sài Gòn từ lâu đã nổi tiếng nhờ "nợ xấu". Mình có một người bạn, có thời gian làm việc chung với nhau, sau khi nghỉ việc tại ngân hàng mình (giờ mình cũng nghỉ ngân hàng luôn rồi) sang làm Giám đốc chi nhánh này của Eximbank, tất nhiên là sau khi chị Trinh (vừa bị bắt) nghỉ việc. Tuy nhiên, anh cũng chỉ trụ được vài tháng, thấy tình hình không dễ giải quyết, đã nộp đơn nghỉ việc để Techcombank.

Công việc tín dụng luôn có nhiều cám dỗ. Khi chuyển sang làm giảng viên, mình cũng nhiều lần nhắc nhở chuyện này với các bạn trẻ. Lòng tham mỗi người ai cũng có, chỉ có điều phải biết tiết chế khi đứng trước những đồng tiền ma mị mà thôi.

Ai cũng nghĩ nghề tín dụng sẽ giàu. Vì bên cạnh lương còn có những khoản thu nhập khác, cụ thể hơn là những khoản tiền mà khách hàng tự nguyện (tự nguyên không ở trong ngoặc kép, tức khách hàng thật sự quý và đưa) và những khoản tiền mà khách hàng "tự nguyện" (lần này thì trong ngoặc kép).

Nếu làm tín dụng mà không có những khoản này, thì về cơ bản cũng như những bộ phận back office khác như kế toán, ngân quỹ...Và thật sự giàu hay không là do những khoản này.

Nếu một nhân viên tín dụng nhận những khoản tiền tự nguyện của khách hàng, thì đó là chuyện bình thường. Tuy nhiên, số tiền này thường không nhiều, mỗi hồ sơ 200-2.000.000 đồng, có thể cao hơn tí, nhưng thông thường cũng chỉ góp thêm vào thu nhập chứ không mong làm giàu từ nghề này.

Số tiền mà khách hàng "tự nguyện" đưa này mới nhiều. Tỷ lệ thường ở mức 1-2% số tiền cho vay ban đầu. Giả dụ khách hàng vay 20 tỷ, 2% thì bạn sẽ bỏ túi 400 triệu đồng. Tất nhiên là giàu rồi, chứ không thể khá được.

Nhúng chàm là điều dễ hiểu. Gần đây nhất, mình có một đứa em (lính cũ) làm tại một phòng giao dịch của một ngân hàng vừa sáp nhập vào một công ty tài chính. Trưởng phòng giao dịch cho vay hơn 10 tỷ đồng và bỏ túi số tiền hơn 500 triệu (tỷ lệ này lên đến 5% chứ không ở mức 1-2% nữa). Anh lính cũ của mình làm đơn tố lên Ban tổng giám đốc và thế là anh trưởng phòng được lệnh miệng là nghỉ việc. Ban tổng không làm to chuyện mà chỉ cho nghỉ việc thôi, đây là cách giải quyết nhẹ nhàng và "hiểu chuyện".

Nhưng nhiều trường hợp khách hàng tố ngược thì coi như tiêu, pháp luật có thể sờ vào và đi tù là chuyện hoàn toàn có thể. Nhiều vụ án kiểu này đã xảy ra trong thời gian qua.

Làm tín dụng trong sạch cũng khó, vì sức hấp dẫn của đồng tiền quá lớn. Bạn nào làm trong nghề, bạn phải đứng trước hai lựa chọn, đánh đổi "lương tâm" để kiếm tiền phi pháp, hoặc sống thanh đạm mà lòng bình an. Mình đã chọn con đường thứ 2, và đến giờ vẫn nghèo kiết xác (nhưng bỏ nghề rồi).

Còn vấn đề về đạo đức tín dụng và nợ xấu thế nào, mình sẽ bàn vào bài tiếp theo. Công bằng mà nói, nợ xấu ở Việt Nam một phần lớn do việc này mà ra. Chị Trinh của Eximbank đã có một cuộc sống sung túc, nhưng hôm nay, mọi thứ đã khác.

Thời gian trong tù sẽ giúp chị nhận ra nhiều điều, tuy nhiên nhiều người khác"cũng như chị" có thể cho rằng, do chị xui, hoặc do chị "làm quá", làm vừa thôi thì sẽ không sao.

Lại một ngân hàng nữa bị mua với giá 0 đồng

Đó là Ngân hàng Đại Dương - Oceanbank. Đây là ngân hàng thứ 2 trong hệ thống bị mua lại với giá 0 đồng, đồng nghĩa với việc các cổ đông hoàn toàn mất trắng.

Trước đó, tôi có dịp ngồi với anh đang là nhân viên của Vietinbank, ngân hàng nay được giao tiếp quản Oceanbank. Mình có đề cập đến khả năng NHNN mua lại Oceanbank giống như đã thực hiện với VNBC trước đó, anh cho rằng khả năng này là khó xảy ra.

Hai lý do được nêu ra đó là: 

- Thứ nhất: Vietinbank sẽ tiếp quản Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex trong năm nay, vì vậy Vietinbank khó có đủ tiềm lực để nhận quản thêm Oceanbank.

- Thứ hai, đó là Oceanbank có phần vốn góp của tập đoàn dầu khí, tỷ lệ khoản 30% thì phải. Nếu mua với giá 0 đồng, đồng nghĩa với việc vốn góp của tập đoàn dầu khí sẽ mất trắng, mà đó là vốn của Nhà nước.

Một lý do khác, nhưng có lẽ không quyết định, đó nợ xấu của Oceanbank cực khủng. Không chỉ những khoản nợ xấu do phục vụ chủ ngân hàng, mà ở các chi nhánh, phòng giao dịch không được chỉ đạo thì nợ xấu cũng kinh khủng lắm. Khả năng quản trị rủi ro của ngân hàng này tệ không tả nỗi. Nếu Vietinbank tiếp quản thì thực sự đó là cục nợ chứ không phải là món hời.

Tuy nhiên, việc tiếp quản thực tế đã diễn ra. NHNN đã giao Oceanbank lại cho Vietinbank tiếp quản, như giao VNBC lại cho VCB trước đó. Phần vốn mất đi của tập đoàn dầu khi không biết sẽ được giải quyết thế nào, nhưng giải quyết nợ xấu của Oceanbank thì sẽ vô cùng gian nan.

Vừa rồi Vietinbank đã đưa dàn nhân sự của mình sang Oceanbank. Công bằng mà nói, dàn lãnh đạo này không đủ tầm quản lý một ngân hàng, với mục tiêu vực dậy. Chủ tịch HĐQT lại là một giám đốc chi nhánh, người không thể nói là có kinh nghiệm trong giải quyết các vấn đề mang tính vĩ mô của ngân hàng. Đối với một chi nhánh, anh chỉ đơn giản là thực hiện các nghiệp vụ có sẵn, nhưng đối với một ngân hàng, mọi thứ phức tạp hơn thế rất nhiều.

Tổng giám đốc của Oceanbank là một trưởng phòng của Vietinbank, thật sự tôi không hiểu Vietinbank và NHNN đang chơi trò gì. Nhưng rõ ràng, họ xem các NHTM cổ phần chỉ như một phòng ban của họ, và thậm chí không bằng.

Tôi lo ngại về khả năng phục hồi của Oceanbank với dàn lãnh đạo này. Họ không đủ tầm, không đủ tư duy và năng lực quản lý. Có vẻ như họ đang đi ngược lại mong muốn của quá trình tái cơ cấu.

Nhân sự xứng tầm ít ra phải là một phó tổng sang nắm vị trí chủ tịch HĐQT hoặc tổng giám đốc. Đó không chỉ là cái tầm, mà còn là cái uy để anh có thể lãnh đạo một tập thể mấy ngàn con người ở một môi trường hoàn toàn mới.